BLOG SEJARAH SPM CIKGU FIRDAUS: Q & A Sejarah T4 Bab 6

Bab 6 : Pembentukan Kerajaan Islam Dan Sumbangannya

Soalan 1:

a. Bagaimanakah cara perlantikan Khalifah dilakukan

F1 Khalifah dilantik menerusi upacara mengangkat sumpah atau “baiah”.

H1a Baiah membawa maksud taat setia dan kerelaan antara orang yang memerintah dengan orang yang diiperintah.

F2 Menurut islam, pemilihan khalifah mestilah dibuat menerusi proses perundingan atau musyarah setelah dirundingkan pada peringkat tertinggi

H2a oleh ahli bijak pandai iaitu Ahli Syura

F3 Musyawarah atau Syura iaitu permesyuaratan atau perundingan untuk mengambil keputususan tentang sesuatu pekara.

H3a Perlantikan Khalifah Abu Bakar adalah menerusi keadah ini.

H3b Ia berlaku ketika golongan Ansar daripada Bani Saadah, hampir melantik khalifah daripada kalangan mereka di Saqifah.

H3c Atas cadangan Saidina Umar ibnu al-Khatab, dan disertai dengan persetujuan ramai Abu Bakar telah dilantik sebagai Khalifah.

F4 Kaedah yang kedua ialah menerusi cadangan satu nama sahaja,

C4a contohnya sewaktu perlantikan khalifah Umar ibnu al-Khatab.

H4a Namanya telah dicalonkan oleh Khalifah Abu Bakar sebelum beliau wafat.

F5 Kaedah yang ketiga adalah menerusi pemilihan calon- calon yang layak.

H5a Semasa perlantikan Saidina Uthman bin Affan, enam calon telah diusulkan di dalam pemilihan tersebut.

H5b Saidina Uthman bin Affan telah terpilih didalam pemilihan tersebut.

F6 Kaedah yang keempat pula adalah menerusi pencalonan sekelompok masyarakat

H6a seperti perlantikan Khalifah Ali bin Abu Talib.

b. Nyatakan pembaharuan yang dibawa oleh sayidina Umar al-Khatab

F1 Khalifah Umar telah melaksanakan pembaharuan dalam bidang ketenteraan dan

pentadbiran wilayah.

F2 Beberapa jabatan baru telah ditubuhkan untuk melicinkan pentadbiran negara

antaranya ialah Jabatan Tentera.

F3 Bagi memudahkan urusan pentadbiran, beliau telah melaksanakan pembahagian

wilayah. Setiap wilayah ditadbir oleh seorang gabenor ( Wali ), Setiausaha dan

pegawai-pegawai daripada jabatan tertentu.

F4 Antara Jabatan-jabatan yang telah dibentuk oleh Umar r.a ialah :Jabatan Kadi,Jabatan Polis, Jabatan Percukaian, Jabatan Perbendaharaan,Jabatan Setiausaha tentera.

F5 Jabatan Kehakiman telah dipisahkan daripada jabatan lain dan untuk mengelakkan salah laku hakim, mereka telah diberi gaji bulanan yang tinggi, iaitu sekitar 500 dirham.

F6 Beliau juga telah menubuhkan Majlis Syura yang dianggotai oleh wakil Muhajirin

dan Ansar.

F7 Bagi melicinkan pentadbiran Khalifah Umar telah membahagikan wilayah-wilayah Islam kepada beberapa kawasan seperti Makkah, Madinah, Kufah, Palestin, Jazirah dan Basra.

F8 Beliau juga telah membahagikan jajahan takluk Islam kepada beberapa wilayah

dan melantik Wali atau Gabenor sebagai ketua yang bertindak sebagai pentadbir

awam dan panglima tentera.

F9 Khalifah Umar juga telah membuat pembaharuan dalam bidang sosial

terutamanya bidang pendidikan.

F10 Pengajaran al-Quran telah diperkembangkan iaitu dengan menyediakan tempat

pembelajaran di kawasan masjid dan telah menghantar guru agama ke pelbagai wilayah untuk mengembangkan bidang pendidikan.

F11 Khalifah Umar juga telah memperkenalkan kalender Islam dengan menjadikan

tahun Hijrah sebagai titik permulaan pengiraan tahun menurut Islam.

F12 Dalam bidang ketenteraan pula Khalifah Umar telah membentuk tentera tetap dan

tentera sukarela.

F13 Markas tentera juga dibina di Bandar utama, manakala kubu pertahanan telah

dibina di kawasan sempadan yang menghadap Negara musuh seperti di Madinah,

Kufah, Fustat dan Basrah.

F14 Dalam bidang ekonomi pula khalifah Umar telah membina terusan dan taliair

untuk menigkatkan lagi hasil pertanian seperti Empangan Abu Musa di Basrah

dan Terusan Amirul Mukminin sepanjang 111 kilometer di Mesir.

F15 Rakyat juga telah digalakkan untuk meneroka tanah baru bagi menjalankan kegiatan pertanian dan mengusahakan tanah terbiar.

F16 Khalifah Umar juga telah mengenakan cukai iaitu cukai jizyah yang dikenakan ke

atas golongan Zimmi iaitu golongan yang berada dalam Negara islam tetapi tidak

beragama Islam.

F17 Cukai Kharaj juga telah dikenakan berdasarkan jenis tanaman dan kesuburan

tanah.

F18 Khalifah Umar juga telah menubuhkan Baitulmal bagi mengawal aliran

pendapatan Negara

Soalan 2 :

a. Bagaimanakah kerajaan bani Abbasiyah ditubuhkan

F1 Kerajaan Abbasiyah diasaskan pada tahun 750 Masihi bersamaan 132 Hijrah dengan pertolongan pelbagai pihak,

H1a terutamanya puak Syiah melalui suatu revolusi yang dipanggil Revolusi Abbaysiyah.

F2 Pada peringkat awal gerakan ini telah ditaja oleh Ali bin Abdullah yang bergerak secara sulit.

F3 Semasa zaman Khalifah Umar Abdul Aziz gerakan ini telah dijalankan secara terbuka.

F4 Golongan telah menggunakan nama Ahlul Bait( keluarga Nabi Muhammad s.a.w ) untuk mendapatkan sokongan.

H4a Bandar Khurasan,Kufah dan Humaimah telah dijadikan sebagai pusat operasi.

F5 Revolusi ini mula dipimpin oleh Abu Muslim al-Khurasani

H5a dan berpusat di Khurasan dan Salamah al-Khallal yang berpusat di Kufah.

F6 Pada tahun 750 Masihi, mereka telah berjaya menumbangkan kerajaan Bani Umaiyyah dan mendirikan kerajaan baru yang dipanggil kerajaan Abbasiyah.

F7 Kerajaan Bani Abbasiah telah muncul selepas kejatuhan kerajaan Bani Umaiyah.

H7a Kejatuhan kerajaan Bani Umaiyah adalah disebabkan berlakunya penentangan di dalam

dan luar Negara.

b. Nyatakan sumbangan kerajaan bani Abbasiyah dalam bidang intelektual

F1 Kota Baghdad telah memainkan peranan penting di dalam penyebaran ilmu pengetahuan dan tamadun.

F2 Berlaku kegiatan bercorak ilmiah yang pesat melalui penulisan, terjemahan karya asing ke dalam bahasa Arab.

F3 Kegiatan ilmiah tersebut telah melahirkan ramai tokoh, ahli bahasa dan sastera yang serba boleh serta tokoh lain dalam bidang ilmu lain, seperti astronomi, astrologi, matematik, perubatan, seni muzik dan falsafah.

F4 Sebuah institusi keilmuan telah ditubuhkan semasa pemerintahan Khalifah Harun al-Rasyid iaitu BaitulHikmah.

F5 Kegiatan utama Baitulhikmah ini ialah untuk memperterjemahkan karya falsafah dan

sains terutamanya bahasa Yunani.

F6 Usaha-usaha perterjemahan karya-karya dalam bahas Yunani, Sanskrit dan suriani telah mengalakkanlagi perlkembangan intelektual pada waktu itu.

F7 Melahirkan Golongan ulama yang juga turut terlibat dalam bidang penulisan, contohnya

pada tahun 761 Masihi, ramai ulama telah mulamenyusun hadis dan menghasilkan Tulisan dalam bidang fekah, tafsir, sejarah dan sebagainya

F8 Ulama yang terkenal pada waktu itu ialah :Imam Malik ( Penyusun buku al-

Muwatta’)Ibn. Ishaq ( Penyusun Fiqah dan pendapat ijtihad )Imam Abu Hanifa Imam Syafi’iImam Ahmad bin Hanbal.

F9 Pada zaman itujuga terdapat pemisahan antara ilmu tafsir, ilmu sirah ( sejarah Nabi Muhammad s.a.w ) dan ilmu Hadis.

F10 Perkembangan bidang intelektual ini telah memperlihatkan orang Islam bukan sahaja

memperterjemahkan malah mencipta dan membuat pembaharuan dalam karya yang diterjemahkan ke dalambahasa Arab.

F11 Penubuhan pusat pengajian tinggi dan peranan yang dimainkan olehnya telah dapat

mempertingkatkan lagi kegiatan penyelidikan hingga hasil kajian sarjana Islam telah tersebar ke Eropah.

Soalan 3 :

a. Nyatakan bagaimana tamadun Islam berkembang

F1 Tamadun Islam telah bertembung dengan tamadun lain menerusi kegiatan perdagangan dan perniagaan.

F2 Orang-orang Islam Islam keturunan Arab memang terkenal dalam bidang perniagaan. Semasa menjalankan perniagaan ini orang-orang islam akan dapat menyaksikan pelbagai kebudayaan dan tamadun bangsa-bangsa lain.

F3 Penguasan Islam ke atas kawasan Teluk Parsi, Laut Merah, dan Timur Mediterranean telah membolehkan perdagangan jarak jauh menjadi salah satu alat utama pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain.

F4 Hubungan diplomatik juga telah menyebabkan berlakunya pertembungan

Tamadun Islam dengan tamadun lain di dunia.

F5 Orang-orang Islam telah mendapatkan pengetahuan tentang cara hidup, cara

berfikir dan cara mentadbir daripada tamadun luar.

F6 Semasa pemerintahan Kerajaan Bani Umaiyah, beberapa kumpulan peneroka

telah dihantar ke Utara Selat Gibralta di Selatan Sepanyol.

F7 Kumpulan peneroka tersebut telah bertembung dengan petempatan bukan Islam di

Cordova, Valencia dan Rhonda.

F8 Pertembungan ini telah mewujudkan hubungan diplomatik diantara kawasan

tersebut dengan tamadun Islam.

F9 Pertembungan tersebut telah membolehkan berlakunya pemahaman secara aman antara orang Islam dengan orang bukan Islam berkaitan cara hidup, pandangan poltik, keagamaan,ekonomi dan pentadbiran.

F10 Pertembungan juga berlaku apabila menerusi cara penaklukan dan ketenteraan.

F11 Usaha perluasan wilayah dan penyebaran agama Islam, Kerajaan Khulafa al-

Rasyidin, Bani Umaiyah, Bani Abbasiyah dan Turki Uthmaniya telah membentuk

ekspedisi ketenteraan.

F12 Penguasaan Islam ke atas Iran dan Iraq telah menyebabkan Islam bertembung

dengan tamadun Parsi.

F13 Di samping itu juga berlakunya interaksi dan asimilasi antara tamadun Islam dengan tamadun lain.

F14 Tamadun Islam telah bertembung dengan tamadun Rom ataupun Eropah apabila

dapat menguasai kawasan Mesir dan Afrika Utara.

F15 Penguasaan islam terhadap kawasan-kawasan baru terutramanya di Eropah telah

mewujudkan pertembungan tanmadun dari segi Kebudayaan.

F16 Pada waktu itu lahir golongan orang tempatan yang beragama Kristian tetapi

mengamalkan kebudayaan Islam dan berbahasa Arab.Golongan ini dipanggil Mozarab.

F17 Islam juga telah bertembung dengan tamadun lain menerusi intelektual yang

berlaku antara ahli sufi Islam dengan orang bukan islam.

F18 Penyebaran Islam di Eropah telah membawa banyak keuntungan kepada Islam.Ia

bukan sahaja memberikan keuntungan kepada golongan peniaga yang dapat

berniaga di Eropah, juga membawa keuntungan kepada para intelek Islam.

b. Apakah kesan terhadap tamadun Islam dalam pertembungan tersebutAntara sumbangan yang paling besar ialah dari segi keagamaan itu sendiri.

F1 Islam telah mengubah sistem kehidupan penganutnya dan juga mereka yang berada di bawah takluknya.

F2 Di dalam Islam nilai akidah adalah pekara paling penting, iaitu kepercayaan kepada Allah s.w.t.

F3 Islam juga telah menyediakan sistem perundangan yang berasaskan kitab al-

Quran dan Hadis.

F4 Akidah dan Syariah Islam amat mudah diterima kerana ia adalah bersifat

sawajagat dan tidak terbatas kepada bangsa ataupun kaum dan kawasan geografi.

H4a Adat yang diamalkan selagi tidak bercanggah dengan islam terus dibenarkan

tanpa apa-apa sekatan.

F5 Pertembungan tamadun antara tamadun Islam dengan tamadun lain telah

menyebabkan berlakunya pertambahan wilayah penyebaran Islam dan kawasan

yang diperintah oleh orang Islam.

H5a Kerajaan-kerajaan Islam telah wujud di negeri-negeri India seperti Kerajaan Mughal di India, Wujudnya masyarakat Islam di China sehingga ke hari ini.

F6 Pemerintahan kerajaan Bani Umaiyah, Abbasiyah dan Uthmaniyah, walaupun

berbeza dari segi institusi dan organisasi tapi telah mengamalkan sistem kerajaan pusat yang kuat.

H6a Ketiga-tiga kerajaan tersebut juga telah mengamalkan sistem pemerintahan yang

berasaskan akidah dan syariah.

F7 Penguasaan Islam ke atas wilayah-wilayah tersebut telah membolehkan orang

Islam menguasai ekonomi terutamanya dari segi perdagangan dengan lebih berkesan.

F8 Keselamatan disepanjang laluan perdagangan amat dijaga, bagi membolehkan

aktiviti ekonomi dan perdagangan dijalankan dengan lebih licin.

F9 Islam juga telah menguasai kegiatan perdagangan di India, Ceylon, Kepulauan

Melayu, dan China disebelah timur sejak abad ketujuh Masihi lagi.

F10 Pada zaman pemerintahan kerajaan Uthmaniyah, Kota Istanbul adalah merupakan pusat kegiatan ekonomi perdagangan.

F11 Pertembungan tamadun antara Islam dengan Eropah telah mempengaruhi proses

urbanisasi dan organisasi sosial di Bandar dan kawasan sekitarnya.

F12 Undang-undang Islam telah mempengaruhi peyelarasan undang-undang di

kawasan Balkan semasa zaman kerajaan Uthmaniyah.

F13 Orag-orang Islam juga telah mempengaruhi perkembangan pendidikan dengan

mebangunkan kurikulum yang memberikan penekanan bukan sahaja berbentuk agama tetapi juga pendidikan yang merangkumi bidang sains, matematik dan teknologi.

F14 Semasa zaman kerajaan Abbasiyah, pelajar telah diwajibkan untuk mempelajari

ilmu mantik ( logik ), matematik, geografi, sejarah, sains fizikal, dan biologi.

F15 Islam juga telah mempengaruhi tatatertib kehidupan harian seperti cara

berpakaian, berfikir, bertutur, berdagang dan berpolitik.

F16 Semasa zaman kerajaan Umaiyah di Sepanyol, orang bukan islam telah mengamalkan cara hidup orang Islam.

F17 Semasa zaman Khalifah Harun al-Rasyid perpustakaan telah ditubuhkan yang membolehkan bahan penulisan daripada tamadun lain disimpan dan dikaji oleh cendekiawan Islam.

F18 Pada abad kelapan hingga abad ke masa keruntuhan kerajaan Abbasiyah pada

tahun 1258 Masihi adalah merupakan zaman kemuncak keilmuan Islam.

F19 Sumbangan tokoh-tokoh intelektual islam yang terkenal ialah seperti di bawah : al

khawarizmi, al-batani, Abu Ishaq, Ibn-Sina dan lain-lain.

F20 Islam juga telah memberikan sumbangan yang penting dalam perkembangan ketamadunan di dunia terutama di dalam bidang seni bina.

F21 Keindahan seni bina islam dapat dilihat di Masjid Cordova di Sepanyol, Masjid Sultan Ahmed ( Masjid Biru ) di Istanbul dan Istana Alhambra di Granada.

F22 Islam juga telah memberikan sumbangan yang besar di dalam bidang

kesusasteraan.

F23 Terdapat penulis puisi dan novel agung dalam sejarah persuratan manusia

termasuklah Omar Khayyam yang telah menulis Ruba’iyah dan al-Jahiz terkenal

dengan kitab al-Bayan.

F24 Pertembungan tamadun juga telah memberikan kesan yang penting kepada dunia

pelayaran Islam kerana ia telah melahirkan ramai tokoh-tokoh pelayaran Islam.

F25 Semasa zaman kemuncak keagungan Islam, ramai cendekiawan Islam telah

mengembara dan meneroka kawasan diluar naungan Islam untuk menambahkan

ilmu pengetahuan.

F26 Salah salah seorang tokoh yang tekenal ialah Ibn Batutah yang telah mengembara

ke China, India

Soalan 4 :

a. Nyatakan maksud khalifah dan syarat-syarat menjadi khalifah

F1 Khalifah adalah perkataan dalam bahasa Arab yang bererti pengganti, iaitu pengganti

yang akan melaksanakan tanggungjawab pemerintahan dan pentadbiran kerajaan.

F2 Mereka telah diberi mandat untuk memimpin dan mentadbir negara islam berdasarkan undang-undang Syariah.

F3 Khalifah bermaksud Pengganti iaitu gelaran yang disandang oleh ketua negara Islam

selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w.

F4 Lelaki yang merdeka dan beragama islam

F5 Mempunyai ilmu agama islam yang lengkap

F6 Tubuh badan yang sihat dan tidak cacat

F7 Adil dan mempunyai tingkah laku yang baik

F8 Mempunyai fikiran yang cerdas dan pandai mentadbir urusan negeri.

F9 Bersifat berani dan warak.

b. Huraikan tugas-tugas khalifah

F1 Khalifah adalah merupakan ketua negara yang wajib menjalankan tugas

H1a untuk memelihara kedudukan agama Islam serta mentadbir negara mengikut al-Quran

dan Hadis.

F2 Khalifah juga berkewajipan untuk menitikberatkan sistem politik,sosial dan ekonomi

H2a supaya berlaku keseimbangan antara keperluan rohani dengan jasmani.

F3 Khalifah juga bertanggungjawab memastikan pentadbiran negara berjalan dengan

Sempurna

H3a dan dapat mempertahankan negara daripada musuh.

F4 Kebajikan rakyat juga harus dititikberatkan oleh Khalifah

H4a agar kebajikan rakyat terjaga dan dapat hidup dengan sejahtera di dunia dan akhirat.

F5 Khalifah juga bertanggungjawab menjaga dan meneruskan ajaran Allah s.w.t.

F6 Khalifah juga harus mengekalkan perpaduan ummah melalui konsep musyawarah atau syura dan memantapkan perundangan Islam.

F7 Hal-hal yang berkaitan ekonomi seperti kewangan, perbendaharaan negara, baitulmal dan pungutan kharaj, Jizyah dan Zakat.

H7a Kharaj adalah cukai yang dikenakan keatas orang bukan Islam

H7b manakala jizyah pula ialah cukai yang dikenakan terhadap individu bukan islam yang berselindung di negara Islam.

H7c Zakat pula ialah pengeluaran sebahagian harta dan tanaman oleh orang Islam dan ia

adalah wajib untuk semua umat islam yang berkelayakan.

, dan Afrika.